ه گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، شاید اولین چیزی که با شنیدن نام تخم مرغ به ذهنتان می‌رسد زندگی مجردی باشد، اما خواصی که تخم مرغ دارد در تمام سنین سفارش شده است. تاریخ روز جهانی تخم مرغ در تقویم میلادی برابر است با: روز دوشنبه ۹ اکتبر سال ۲۰۲۳
بخش سفیده و زرده تخم‌مرغ وعده‌ای کامل از ویتامین‌های مهم، چربی‌های سالم، کمی مواد معدنی و سایر مواد مغذی برای شما به همراه دارد، به همین راحتی، بسته‌ای کامل، اما کم کالری.
بعلاوه یک عدد تخم مرغ کامل تنها ۲۷ کالری دارد.
پختن آن‌ها نیز ساده است نوعی غذای طبیعی سالم و آسان است.
علت نامگذاری روز جهانی تخم مرغ
روز جهانی تخم مرغ چند سالی میشود که در مدارس از اهمیت بالایی برخوردار شده است، در مدرسه به دانش آموزان آموزش داده میشود که تخم مرغ را در سفره غذایی خود قرار دهند و در هر روز یک تخم مرغ را به هر صورت آب پز و یا سرخ شده میل کنند، تخم مرغ به لحاظ منبع غذایی یک غذای کامل به حساب می‌آید و برای رشد جسمی و مغزی کودکان بسیار مفید میباشد، دارای پروتئین و اسید‌های آمینه ضروری برای بدن میباشد.
دانستنی‌های جالب درباره تخم مرغ
تخم مرغ منبع بسیار خوبی از پروتئین، ویتامین‌ها و املاح ضروری برای بدن است.
پروتئین آن از سایر منابع پروتئینی مانند لبنیات، گوشت و حبوبات غنی‌تر بوده و ارزش غذایی بالایی دارد و دارای تمام اسیدآمینه‌های ضروری برای سلامتی انسان میباشد.
تخم مرغ در گروه گوشت و ماکیان قرار دارد و میتوان آن را به طور متناوب به جای گوشت قرمز، ماهی و مرغ استفاده کرد.
یک عدد تخم مرغ ۷۲ کیلو کالری انرژی دارد.
۱۲/۵ درصد وزن تخم مرغ را پروتئین تشکیل میدهد که (آلبومین) نام دارد.
در نمودار‌های ارزیابی کیفیت پروتئین موجود در مواد غذایی، همیشه تخم مرغ در بالاترین حد معین (۱۰۰) قرار دارد و بعنوان استاندارد مرجع برای سنجش پروتئین سایر غذا‌ها استفاده میشود.
تخم مرغ منبع بسیار خوبی از ید و فسفر نیز میباشد که ید برای ساخت هورمون تیروئیدی و فسفر برای رشد بهتر و سلامتی استخوان‌های بدن لازم میباشد. سایر املاح تخم مرغ کلسیم، آهن و سلنیوم میباشد که باعث بهبود زخم، بلوغ و رشد بهتر شده و عفونت را از بین می‌برد.
کلسیم: برای عملکرد بهتر سیستم عصبی، رشد بهتر افراد، استخوان‌ها و استحکام آن‌ها لازم است.
آهن: یکی از اجزاء اصلی و حیاتی گلبول‌های قرمز خون است.
سلنیوم: یکی از آنتی اکسیدان‌های مهم میباشد و رادیکال‌های آزاد ناشی از سوخت ناقص چربی‌ها را در بدن از بین می‌برد.
از کلسترول موجود در تخم مرغ نهراسید و روزانه یک عدد تخم مرغ آبپز مصرف کنید، زیرا قسمت اعظم چربی‌های موجود در زردۀ تخم مرغ از نوع غیر اشباع هستند و هیچ ارتباطی با افزایش کلسترول خون ندارند حتی در افرادی که کلسترول خونشان بالاست نبایستی مصرف تخم مرغ را قطع کرد این افراد می‌توانند تعداد ۳-۲ عدد تخم مرغ در هفته مصرف کنند.
به هنگام مصرف تخم مرغ از روغن زیاد پرهیز کنید، مصرف زیاد روغن جهت سلامتی انسان زیان دارد نه خود تخم مرغ.
جهت حفظ کیفیت، به محض خرید می‌بایست تخم مرغ‌ها را به یخچال (دمای ۴-۳ درجه سانتیگراد) منتقل کرد چرا که تخم مرغ‌ها نیز مانند سایر مواد غذایی فساد پذیر بوده و دارای تاریخ مصرف می‌باشند که نگهداری در فضای باز به امرفساد تخم مرغ سرعت می‌بخشد.
نگهداری تخم مرغ‌ها باید در طبقات یخچال و در بسته‌های مخصوص خود صورت گیرد چرا که نگهداری در درب یخچال بدلیل نوسانات دمایی زیاد باعث فساد زودتر آن میشود.
تخم مرغ‌های تازه را میتوان در بسته بندی‌های مخصوص خودشان و در دمای یخچال، ۴ تا ۵ هفته پس از تولید نگهداری کرد. جهت نگهداری تخم مرغ در بسته‌های مخصوصشان، قسمت پهن تخم مرغ باید رو به بالا باشد. تخم مرغ پخته را میتوان به مدت یک هفته الی ۱۰ روز در یخچال نگهداری نمود. سرانه مصرف تخم مرغ در ایران بسیار پائین است و هر نفر در سال ۱۴۴ عدد مصرف می‌نماید در حالیکه توصیه سازمان بهداشت جهانی برای سلامتی سرانۀ مصرف ۱۸۰ عدد میباشد این در حالیست که سرانه مصرف تخم مرغ در کشور‌های اروپایی ۳۸۰ عدد و در کشور آمریکا ۴۶۰ عدد است.
رنگ پوستۀ تخم مرغ به نژاد مرغ‌های تخمگذار مربوط بوده لذا اثری در ارزش غذایی، کیفیت و طعم و نوع پخت ندارد.
رنگ زردۀ تخم مرغ به جیرۀ غذایی مرغ‌های تخمگذار بستگی دارد. گاهی اوقات لکه‌های خونی کوچک در زردۀ تخم مرغ دیده میشود، این لکه‌ها حتماً دلیل بر نطفه دار بودن تخم مرغ نیست، بلکه به علت پارگی عروق خونی بر روی زرده در طی شکل گیری تخم مرغ نیز به وجود می‌آید و میتوان با برداشتن لکه خونی از تخم مرغ استفاده کرد. خطر مسمومیت غذایی تخم مرغ‌های خام و ناپخته بالاست و بهتر است که غذا‌هایی که حاوی تخم مرغ خام هستند مصرف نشوند. معروفترین باکتری موجود در تخم مرغ سالمونلا آنتریتیدیس نام دارد.
تخم مرغ‌ها را بر مبنای کیفیت پوسته، کیفیت داخلی و اندازه کیسه هوایی آن‌ها درجه بندی می‌کنند. اگر یک تخم مرغ تازه را در ظرف آبی وارد کنیم در میان آب غرق می‌گردد در حالی که یک تخم مرغ کهنه بر سطح آب شناور می‌ماند. گاهی اوقات تخم مرغ به سختی پوست کنده میشود که این دلیلی بر تازگی تخم مرغ است، اگر این تخم مرغ‌ها را به مدت یک هفته تا ۱۰ روز در یخچال نگهداری نمایند بعد از پختن معمولاً راحت‌تر پوست کنده می‌شوند..
بعضی از تخم مرغ‌های پخته دارای یک حلقۀ سبز رنگ به دور زردۀ خود می‌باشند علت تشکیل این حلقه ترکیب آهن و گوگرد موجود در تخم مرغ در هنگام پخت میباشد. هر مرغ به طور متوسط سالانه تعداد ۳۳۰ عدد تخم میگذارد.
باور‌های غلط در مورد کلسترول تخم مرغ
تخم مرغ بدلیل دارا بودن ۲۱۰ میلی گرم کلسترول در دهه‌های گذشته جایگاه مناسبی در سبد غذایی مردم نداشته، چون تصور می‌شد که با خوردن آن کلسترول خون افزایش یافته و در نتیجه بیماری‌های قلبی-عروقی و خطر حمله قلبی را افزایش میدهد.
امروزه مطالعات متعددی که توسط محققین بسیار معتبر و در طول سال‌های متمادی بر روی افراد بسیار زیادی در کشور‌های مختلف صورت گرفته که ثابت کرده اند:
تغذیه با تخم مرغ نسبت LDL به HDL را که مهمترین شاخص برای تعیین احتمال خطر بیماری‌های قلبی است تغییر بسیار کمی میدهد و در نتیجه بر روی احتمال بروز بیماری‌های قلبی-عروقی اثری ندارد بلکه باعث کاهش پاسخ‌های التهابی در بدن می‌گردد.
مصرف تخم مرغ در گروه‌های جمعیتی مختلف دنیا و یا در داخل یک گروه جمعیتی خاص ارتباطی با کلسترول خون ندارد.
شواهد اپیدمیولوژیکی حاکی از این است که سرانه مصرف تخم مرغ در فرهنگ‌های مختلف ارتباطی با میزان بروز بیماری‌های قلبی نداشته و حتی در بروز بیماری‌های قلبی-عروقی در افرادیکه ۱ تخم مرغ در هفته و کسانی که ۱ تخم مرغ در روز مصرف می‌کنند ارتباطی مشاهده نشده است.
آنچه که در تولید کلسترول خون در بدن نقش دارد اسید‌های چرب اشباع بویژه نوع ترانس است و نه کلسترول‌های غذایی و در تخم مرغ تنها یک سوم اسید‌های چرب آن از نوع اشباع بوده و کلسترولی هم که در اثر خوردن تخم مرغ در بدن تولیدمی شود از نوع HDL و LDL کلسترول خوب است
روز جهانی تخم مرغ
به چه افرادی بیشتر توصیه به مصرف تخم مرغ کنیم؟
مصرف تخم مرغ در زنان باردار و شیرده، کودکان و نوجوانان در حال رشد، ورزشکاران و کلیه بزرگسالان سالم و همچنین در دوران پس از بیماری بدلیل ارزش غذایی بالا توصیه اکید میشود. مصرف یک تخم مرغ در روز در این افراد بلامانع بوده و دربرخی موارد توصیه اضافه‌تر هم ممکن است صورت گیرد. مصرف تخم مرغ در کودکان از پایان ۶ ماهگی تا یک سالگی مصرف ۱ عدد تخم مرغ کامل یک روز در میان و از ۲ سالگی به بالا یک تخم مرغ در روز مناسب است.
چه افرادی باید در مصرف تخم مرغ احتیاط کنند؟
گرچه در برخی شرایط باید در مصرف تخم مرغ کامل ملاحظاتی صورت پذیرد، ولی بدلیل خواص ویژه و منحصر بفردی که درتخم مرغ وجود داشته و عدم مصرف آن می‌تواند کمبود موادی مثل کولین، لوتئین و گزانتین را بخصوص در این افراد به همراه داشته باشد لذا نباید مصرف تخم مرغ در هیچ گروه سنی حذف شود بلکه مقدار مصرف آن با نظر پزشک معالج تعدیل شود.
بیشتر بخوانید : اهمیت خوردن صبحانه برای دانش آموزن به همراه چند پیشنهاد غذایی
حتی در افراد دارای بیماری‌هایی همچون دیابت، فشار خون بالا و قلبی-عروقی مصرف تا حدود ۳ عدد در هفته نیز پیشنهاد میشود.
البته در اینصورت باید از خوردن غذا‌های چرب و پر نمک همراه تخم مرغ خودداری شده و روش پخت تخم مرغ نیز بدون روغن انتخاب کرد که در اینصورت نه تنها خطری نخواهد داشت بلکه در این گروه‌های خاص مفید هم خواهد بود.